Göz kapağının yapısını, fonksiyonunu veya görünümünü bozan durumlardır. Arpacık, blefarit, entropiyon ve ektropiyon en sık görülenlerdir. eyelid diseases sırasında gözde kızarıklık, şişlik, kaşıntı ve batma hissi oluşabilir. Görmeyi etkileyebilir. Erken tanı önemlidir. Tedavi ilaçla veya cerrahiyle yapılabilir. Göz sağlığı için düzenli muayene gereklidir.
Göz Kapağı Hastalıkları Nelerdir?
Blefarit, göz kapaklarının kenarında yer alan yağ bezlerinin tıkanması ya da enfeksiyon kapması sonucu ortaya çıkan bir iltihaplanmadır. Genellikle gözlerde yanma, kaşıntı, batma ve çapaklanma gibi belirtilerle kendini gösterir. Kronik bir hastalık olabilir ve düzenli temizlikle kontrol altında tutulabilir. Arpacık, göz kapağındaki bir yağ bezinin enfekte olmasıyla oluşan, iltihaplı ve ağrılı bir şişliktir. Genellikle kırmızı, şiş ve hassas bir yumru şeklinde görülür. Sıcak kompres uygulamak iyileşmeyi hızlandırabilir. Bazen antibiyotik tedavisi gerekebilir. Şalazyon, arpacıktan farklı olarak enfeksiyona bağlı değil, tıkanmış bir yağ bezinin kronikleşmesiyle oluşan ağrısız bir şişliktir. Genellikle ağrı yapmaz ama estetik olarak rahatsız edici olabilir.
Küçük olanlar kendiliğinden geçebilir, ancak büyük ve dirençli şalazyonlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Entropion, alt göz kapağının içe doğru kıvrılmasıyla oluşur ve kirpikler göze sürtünerek tahrişe, batmaya ve görme sorunlarına neden olabilir. Genellikle yaşlı bireylerde görülür. İlerlemiş vakalarda cerrahi düzeltme gerekir. Ektropion, genellikle alt göz kapağının dışa doğru sarkmasıdır. Gözyaşı düzgün dağılmaz ve göz kuruluğu, sulanma ve enfeksiyon riski artar. Bu eyelid diseases sebepleri arasında yaşlanma, felç ya da travmalar yer alabilir. Tedavi cerrahi olabilir. Ptosis, üst göz kapağının normalden daha düşük bir pozisyonda durmasıdır. Doğuştan olabilir veya yaşa, sinir hasarına, travmaya bağlı gelişebilir. Görme alanını kısıtlayabilir ve estetik açıdan rahatsız edici olabilir. Tedavisi genellikle cerrahidir. Göz kapağında iyi huylu (benign) veya kötü huylu (malign) tümörler oluşabilir. Özellikle bazal hücreli karsinom gibi cilt kanserleri göz kapaklarını etkileyebilir.
Erken tanı önemlidir. Şüpheli lezyonlar biyopsi ile değerlendirilmelidir ve gerekirse cerrahi olarak çıkarılır. Yaşlanma ile birlikte cilt elastikiyetini kaybeder ve göz kapaklarında fazla deri oluşur. Bu durum üst görme alanını daraltabilir ve estetik kaygılara yol açabilir. Blefaroplasti adı verilen cerrahi işlemle fazla deri alınarak sorun giderilebilir. Kirpiklerin anormal yönlerde çıkması sonucu kirpikler göze temas eder ve batma, sulanma, tahriş gibi şikayetler oluşturur. Lazer tedavisi, kirpik alma veya cerrahi yöntemlerle tedavi edilebilir. Miyokimi, genellikle stres, yorgunluk veya kafein fazlalığına bağlı gelişen geçici bir durumdur. Göz kapağında istemsiz kasılmalar şeklinde ortaya çıkar. Zararsızdır ve çoğu zaman kendiliğinden geçer. Ancak uzun sürerse nörolojik değerlendirme gerekebilir.
Göz Kapağı Hastalıkları Neden Olur?
Yaş ilerledikçe göz kapağı derisi esnekliğini kaybeder. Kaslar zayıflar ve yağ dokuları sarkabilir. Bu da üst veya alt göz kapağında sarkma (blefaroptoz) gibi sorunlara neden olabilir. Polen, toz, hayvan tüyü gibi alerjenlere karşı gelişen tepkiler, göz kapağında şişlik, kaşıntı ve kızarıklık yapabilir. Sürekli kaşımaya bağlı olarak da göz kapağında tahriş oluşabilir. Kirpik diplerinde bakteri birikmesiyle göz kapağında iltihap (blefarit) oluşabilir. Bu durum, göz kapağının kızarmasına, kepeklenmesine ve batma hissine yol açar. Göz kapağında yer alan yağ bezlerinin iltihaplanmasıyla arpacık oluşur. Genellikle ağrılı, kızarık ve şiş bir nodül şeklinde belirir. Bakteriyel enfeksiyonlar en yaygın nedenidir. Arpacığın kronikleşmesiyle ya da yağ bezinin tıkanmasıyla şalazyon oluşur. Sert, ağrısız ve yuvarlak bir kitle halinde göz kapağında belirir.
Göz kapağına alınan darbeler, kesikler veya cerrahi sonrası gelişen komplikasyonlar kapağın normal işlevini bozabilir. Bu durumlar kapağın kapanmamasına ya da sarkmasına yol açabilir. Göz kapağında oluşan iyi huylu ya da kötü huylu tümörler, kapağın şeklini bozar ve görmeyi engelleyebilir. Erken teşhis bu tip hastalıklar için hayati önem taşır. Göz kapağını kontrol eden sinirlerin zarar görmesi, kapağın düşmesine veya kapanamamasına neden olabilir. Bu durum özellikle yüz felcinde sık görülür. Vücudun kendi dokularına saldırdığı bağışıklık sistemi hastalıkları (örneğin Graves hastalığı), göz kapağında şişlik, çekilme ya da çift görmeye neden olabilir. Uzun süreli veya hijyenik olmayan lens kullanımı, göz kapağında tahrişe, kuruluğa ve iltihaplanmaya neden olabilir.
Göz Kapağı Hastalıkları Nasıl Tedavi Edilir?
Arpacık tedavisinde günde 3-4 kez 10-15 dakika sıcak kompres uygulanarak iltihabın dışarıya akması sağlanabilir. Bakteriyel enfeksiyon söz konusuysa doktor gözetiminde antibiyotikli göz damlası veya merhem kullanılabilir. Şalazyon (kronik arpacık) iyileşmezse küçük bir cerrahi müdahale ile çıkarılabilir. Blefarit tedavisinde, göz kapağı kenarları özel temizleyiciler veya bebek şampuanı ile düzenli olarak temizlenmelidir. Kirpik diplerine sıcak kompres uygulandıktan sonra nazikçe masaj yapılması tıkanan yağ bezlerini açabilir. Gerekirse antibiyotikli damla ya da merhem tedavisi başlanır. Kronik durumlarda oral antibiyotik gerekebilir. Entropion ve ektropion tedavisinde, geçici dikiş uygulamaları ya da kayganlaştırıcı damlalar semptomları azaltabilir. Kalıcı çözüm için cerrahi ile göz kapağı konumunun düzeltilmesi gerekir.
Eğer pitoz kas zayıflığına, sinir hasarına veya tümöre bağlıysa öncelikle bu neden tedavi edilmelidir. Kasların güçlendirilmesi veya göz kapağının askıya alınması gibi cerrahi işlemler yapılabilir. Göz kapağı tümör tedavisinde, lezyonun iyi huylu mu kötü huylu mu olduğunu belirlemek için biyopsi yapılır. Tümörün çıkarılması için genellikle cerrahi müdahale gereklidir. Gerekirse estetik olarak kapak onarımı da yapılır. Kötü huylu tümörlerde onkolojik tedaviler uygulanabilir. Şişliğin ve kaşıntının azaltılması için soğuk kompres uygulanabilir. Alerjiye bağlı belirtiler için ağızdan alınan veya damla şeklinde antihistaminikler verilebilir. Şiddetli alerjik reaksiyonlarda kortizon içeren ürünler kullanılabilir. Derin kesiler veya yırtılmalarda dikiş gerekebilir. Göz yapıları zarar görmüşse göz doktoru ve plastik cerrah birlikte müdahale edebilir. Enfeksiyon riski varsa antibiyotik verilir. eyelid diseases kendi içinde farklı özellikler taşıdığı için, doğru tedavi planı ancak bir göz hastalıkları uzmanı tarafından konulan tanıya göre belirlenmelidir.